Tijdens mijn werk in de thuiszorg – wat was dat ook heerlijk werk – kwam ik bij een vrouw die aan bed was gekluisterd vanwege een ongeval. Mijn oog viel op een wandbord in de woonkamer met de tekst: ‘Ik haan, kraai koning in deze woning, als ik hen, er niet ben.’ Even kwam ik in de verleiding om te vragen naar de onderlinge verhouding, maar ik beperkte me tot de vraag: “Hoe gaat het met de haan nu u aan huis gebonden bent?” De oogjes van mevrouw begonnen te glimmen en ze zei guitig: “we hebben een dealtje gesloten. De haan kraait tien minuten per dag, en daarna houdt-ie zich gedeisd…” “En, hoe bevalt dat?” vroeg ik. “Heel relaxed”, zei ze, “het geeft minder stress. De haan raakt ervan overtuigd dat hij geen indruk meer hoeft te maken. Ook verdwijnt de behoefte om zijn territorium af te bakenen.”

Deze herinnering met een kwinkslag is voor mij een opstapje naar een vergelijk. Namelijk de kraaiende haan met de kritische innerlijke stem in ons. Eerst was ik nog wat sceptisch of het wel kan, dit beest vergelijken met onze innerlijke criticus, maar hoe langer ik er over nadenk, hoe meer het klopt. Kritische innerlijke stemmen hebben we allemaal. Ze komen voort uit boodschappen die we kregen van ouders, leerkrachten of sociale omgeving. Onbewust hebben we kritische stemmen eigengemaakt. Vooral bij hen van wie het schuld-en schaamtegevoel te nauw is afgesteld. Ook depressieve en angstige mensen, perfectionistische types en workaholics kampen met veeleisende en energieslurpende gedachten. Het lijkt of de haan de hele dag kraait: Kukeledom, doe niet zo stom; Kukelehaan, stel je niet aan; Kukelebuld, eigen schuld, en weet ik wat niet al. Schreeuwlelijkerd. Herrieschopper. Onruststoker. Denkt dat-ie indruk moet maken. Wil zijn territorium afbakenen. Warempel, die innerlijke kritische stemmen hebben dit echt gemeen met de haan.

Als je ontdekt hebt hoe het komt waarom de haan bij jou zo kraait, kun je een dealtje met hem maken. Laat hem even zijn gang gaan, en stop hem dan in zijn hok. “Kop dicht. Wegwezen jij. Door jouw gekraai hoor ik de mildere stemmen nauwelijks." Inderdaad, juist die mildere stemmen doen er toe, mogen de boventoon voeren. Ze verzachten. De mildere stem van: 'niet het vele is goed, maar het goede is veel', of: 'niemand is minder, niemand is meer', of: 'ik leef van genade'. Ik hoop dat je nog veel meer mildere stemmen kunt bedenken. Daag jezelf uit om het jaar 2021 met mildheid, moed en humor in te gaan.